آخرین ویرایش : February 24, 2013

محمد سعید مشعل

مجسمه ساز نقاش مینیاتوریست

مناصب و مشاغل

فرماندار

ولسوالی جوند

ولسوالی کهسان

ولسوالی گلران

شهردار

شهر هرات

( از ۱۳۳۵ه.ش. )

او در دوره‌ای که شهردار هرات بود، محلی را در منطقه جاده جنوبی مسجد جامع، بنام بازار صنعت‌گران فعال ساخت و برای رشته‌های مختلف هنری مکان‌هایی را اختصاص داد.

موسس

مکتب هنری بهزاد در افغانستان

( از ۱۳۵۲ه.ش. )

مشعل در سال 1352 مکتب هنری بهزاد را تاسیس کرد که سی و شش شعبه داشت و بیش از یک هزار شاگرد زیر نظر وی آموزش می‌دیدند.

عضو

مشرانو جرگه یا مجلس سنای افغانستان

( از ۱۳۲۲ه.ش. تا ۱۳۲۴ه.ش. )

نماینده دور پنجم مجلس اعیان یا سنا به دستور محمدظاهر شاه، پادشاه وقت افغانستان.

آثار

نویسنده

کتاب "مشعل هنر"

کتاب "مشعل هنر" در زمره مهم‌ترین آثار او به شمار می‌رود. او در این کتاب مکتب نگارستان هرات را به دوازده رشته هنری تقسیم کرده است.

کتاب "خشک و تر"

کتاب "ای داغ"

مجموعه شعر

کتاب "صیقل ایمان"

کتاب "زبان گفتاری مردم غورات"

کتاب "تاریخ غورات"

کتاب "چه در کجاست"

این کتاب درباره نقاط باستانی، آثار تاریخی و معادن مهم افغانستان است.

سایر موارد

تاریخ تولد	۱۲۹۲ه.ش.
تاریخ درگذشت	۱۳۷۶ه.ش.
محل تولد	ولسوالی غوریان
محل درگذشت	شهر هرات
محل درگذشت	استاد مشعل در هرات درگذشت و در کنار مرقد امام فخر رازی به خاک سپرده شد.
ملیت	کشور افغانستان
قومیت	تاجیک
پیرو	مذهب سنی

توضیحات بیشتر:

پدرش حاجی محمود، از سرداران مشهور ملی بود که در جنگ میوند شرکت کرد و در نقاشی و خطاطی نیز مهارتی کم نظیر داشت.
محمد سعید مشعل ابتدا نزد پدر و عموی خود به فراگیری دانش‌های متداول پرداخت. تحصیلات ابتدایی را در مکاتب عصری کابل به پایان رساند. از دوران جوانی به ادبیات و هنر روی آورد و مدتی نزد خلیل‌الله خلیلی به شاگردی پرداخت.
با سرنگونی حکومت امان الله خان، کابل را ترک کرد، ابتدا در غور اقامت گزید و به فراگیری علوم دینی مشغول شد. سپس به هرات رفت و درآنجا هنر نقاشی و منیاتوری را به طور جدی دنبال کرد. او علاوه بر نقاشی و مینیاتور در مجسمه‌سازی، گچ‌بری، خوشنویسی، حجاری مهارت داشت. همچنین به موسیقی علاقه‌مند بود و دوتار و ویلون را خوب می‌نواخت.
او درطول نیم قرن حیات هنری خود شاگردان زیادی را تربیت کرد که از مهم‌ترین آنها می‌توان از کریم رحیمی، محمد ناصر طالب و عنایت‌الله احراری یاد کرد. این شاگردان استاد، مینیاتور را بهمان اصالت مکتب بهزاد کار می نمایند.
مشعل در سالهای آخر عمر به هنر خانه‌نگاری روی آورد و به آن جنبه مردمی بخشید زیرا این هنر که یکی از شاخه‌های مکتب هنری هرات بود بیشتر جنبه درباری داشت و میان طبقه اشراف جامعه مرسوم بود و آنان خانه‌های خود را با آن نقاشی زینت می‌دادند.
استاد مشعل علاوه بر کارهای هنری، سمت‌های مختلفی از جمله معاون مرکز خزانه‌داری کابل و سرپرست بخش انجمن ادبی در هرات با نام "ادیبان جوان" را عهده دار بود.
آثار متعددی از وی باقی مانده ولی برخی از آنها نیز از میان رفته است. چنانکه مشعل خود می‌نویسد در سال 1362 بر اثر جنگ شدیدی که در محله باباجی هرات رخ داد، تمام آثار منقوش و مکتوب و بیش از سه هزار جلد از کتابهای نفیس او در آتش سوخت. با آمدن طالبان نیز هنر ارزشمند وی در زمینه مجسمه‌سازی و حجاری یعنی طراحی و پیکر‌تراشی چهار اسب سفید در حوض پارک گل‌های شهر نو هرات نیز از بین رفت. از آثار باقی مانده وی می‌توان به طراحی گچ بری محراب شبستان مسجد جامع هرات و تذهیب یک جزء از قرآن بزرگی به خط استاد محمدعلی عطار هروی که آن را به شیوه بایسنغری و خط ثلث نوشته بود، نقاشی و تذهیب‌های خانه هرات در تالار بزرگ ولایت که دیوارهای آن بر پایه مکتب هنری تیموری، نقاشی و تذهیب شده است، اشاره کرد. از استاد مشعل چند اثر مکتوب نیز به جا مانده است که بیشتر آنها تاکنون به زیور طبع آراسته نشده است.